Een aantal jaar geleden belandde ik in een autistische burn-out, wat leidde tot een zware depressie. Het was een periode waarin ik niet meer kon functioneren. Werken werd onmogelijk, mijn gedachten dwaalden af naar onrealistische en soms beangstigende plekken en ik voelde me gevangen in een diepe put waar geen uitweg leek te zijn. Gelukkig heb ik hulp gezocht en met de juiste therapieën, medicatie en begeleiding vond ik langzaam maar zeker weer de weg naar boven. Maar wat is een autistische burn-out precies? En hoe verschilt dit van een “gewone” burn-out? In deze blog ga ik hier dieper op in, zodat zowel mensen met autisme als hun omgeving beter begrijpen wat er gebeurt tijdens zo’n burn-out.
Wat is een autistische burn-out?
Een autistische burn-out is een staat van complete mentale, emotionele en fysieke uitputting die specifiek voorkomt bij mensen met autisme. Deze burn-out ontstaat vaak als gevolg van langdurige overbelasting. Veel mensen met autisme ervaren dagelijks situaties die voor hen overprikkelend en stressvol zijn. Ze passen zich voortdurend aan aan een wereld die niet altijd aansluit op hun behoeften, wat leidt tot overmatige inspanning.
Waar een reguliere burn-out vaak wordt toegeschreven aan werkgerelateerde stress, heeft een autistische burn-out vaak bredere oorzaken. Het gaat om de constante druk van het “maskeren” van autistische eigenschappen, het navigeren door sociale situaties en het omgaan met zintuiglijke overbelasting. Uiteindelijk kunnen deze factoren leiden tot een staat van extreme uitputting, waarbij het lichaam en de geest simpelweg niet meer kunnen functioneren.
Wat ik zelf merkte, was dat ik van de één op andere dag niks meer kon. Net alsof mijn hersenen niet meer werkten. Ondanks dat dit moment voor mij onverwachts kwam, merkte ik al lange tijd (jaren) dat het niet goed ging. Ik voelde me niet happy, was snel van mijn stuk, kreeg last van angsten en kon weinig hebben. Op een gegeven moment begreep ik niet meer wat mensen tegen me zeiden of wat ik moest doen.
Dit leverde bizarre situaties op waarbij ik middenin mijn bezigheden niet meer wist waar ik was of wat ik moest doen. Meerdere keren ben ik tijdens het koken weggelopen om iets anders te gaan doen, met het eten op het vuur. Met als gevolg dat de kamer blauw stond en het eten weggegooid moest worden. Ook heb ik verschillende keren de kraan van het bad laten lopen, met steeds een kleine overstroming als gevolg. Het meest vervelende voor mijn omgeving was dat ik soms zomaar verdween. Ik liep dan buiten zonder doel en zonder reden.
Oorzaken van een autistische burn-out
De oorzaken van een autistische burn-out zijn vaak complex en variëren per persoon. Toch zijn er enkele veelvoorkomende factoren die bijdragen aan het ontstaan ervan:
1. Overprikkeling: Mensen met autisme zijn vaak gevoelig voor prikkels zoals geluiden, fel licht, geuren of zelfs sociale interacties. Langdurige blootstelling hieraan zonder voldoende rust kan tot uitputting leiden.
2. Maskeren van autistische kenmerken: Veel mensen met autisme leren om hun kenmerken te verbergen of aan te passen aan de verwachtingen van de maatschappij. Dit kost enorm veel energie en kan op de lange termijn uitputtend zijn.
3. Stressvolle sociale situaties: Sociale interacties, vooral als ze onvoorspelbaar zijn, kunnen stressvol zijn voor mensen met autisme. Het voortdurende analyseren van sociale signalen en proberen te voldoen aan sociale verwachtingen kan leiden tot een gevoel van overweldiging.
4. Geen ruimte voor herstel: Net als iedereen hebben mensen met autisme tijd nodig om te herstellen van stressvolle situaties. Wanneer deze ruimte er niet is, stapelen de spanningen zich op en kan een burn-out volgen.
Gevolgen van een autistische burn-out
Een autistische burn-out heeft grote gevolgen voor zowel de persoon zelf als hun omgeving. De belangrijkste kenmerken van zo’n burn-out zijn:
- Volledige uitputting: Zowel mentaal, emotioneel als fysiek voelt de persoon zich volledig opgebrand. Simpele taken zoals opstaan, eten of een gesprek voeren, kunnen aanvoelen als onoverkomelijke obstakels.
- Depressieve gevoelens: Het gevoel van uitputting kan leiden tot depressieve klachten. De persoon kan zich somber, hopeloos en leeg voelen.
- Terugtrekken uit sociale interacties: Veel mensen met een autistische burn-out trekken zich terug uit sociale contacten omdat deze te veel energie kosten. Dit kan leiden tot eenzaamheid.
- Angst en onrealistische gedachten: Door de overbelasting kunnen angstklachten verergeren, wat gepaard kan gaan met onrealistische of irrationele gedachten.
Voor de omgeving kan het lastig zijn om te begrijpen wat er gebeurt. Omdat autisme vaak niet zichtbaar is, lijkt het alsof iemand zich "ineens" terugtrekt of stopt met functioneren. Dit kan frustratie of onbegrip oproepen, maar het is cruciaal om te beseffen dat een autistische burn-out het gevolg is van een langdurig proces van overbelasting.
Wat kan de omgeving doen?
Als naaste van iemand met autisme is het belangrijk om te begrijpen wat een autistische burn-out inhoudt en hoe je kunt helpen. Hier zijn enkele tips:
- Wees geduldig: Iemand in een autistische burn-out heeft tijd nodig om te herstellen. Dit herstelproces kan langzaam gaan en bestaat uit vallen en opstaan. Probeer geduldig te zijn en laat hen op hun eigen tempo herstellen.
- Begrip en empathie tonen: Het kan moeilijk zijn om te begrijpen waarom iemand zich terugtrekt of niet meer kan functioneren zoals voorheen. Het tonen van begrip en het luisteren naar de persoon zonder oordeel kan veel betekenen.
- Help met structuur: Mensen met autisme gedijen vaak goed op voorspelbaarheid en structuur. Het helpen opzetten van een duidelijke, maar niet overvolle dagstructuur kan helpen bij het herstelproces.
- Creëer een prikkelarme omgeving: Help mee om de omgeving zo rustig en prikkelvrij mogelijk te maken, zodat de persoon kan herstellen. Dit kan inhouden dat je fel licht dimt, harde geluiden vermijdt of overprikkelende sociale situaties vermijdt.
Hulp zoeken
In mijn eigen herstelproces heb ik veel gehad aan een combinatie van therapieën, zoals wekelijkse coaching, psychomotorische therapie (PMT), psycho-educatie, gesprekstherapie en medicatie. Voor iedereen ziet dit pad er anders uit, maar de kern is dat hulp zoeken een essentiële stap is. Een professional kan helpen om overzicht te krijgen, patronen te doorbreken en te werken aan herstel.
Als je zelf denkt dat je in een autistische burn-out zit, of als je iemand kent die hier mogelijk mee te maken heeft, is het belangrijk om dit serieus te nemen. Het is geen kwestie van "even doorzetten" of "harder proberen". Een burn-out vraagt om rust, ruimte en ondersteuning.
Tot Slot
Een autistische burn-out kan overweldigend zijn, maar met de juiste hulp en ondersteuning is herstel mogelijk. Het is belangrijk om tijd en ruimte te nemen om te herstellen en daarbij zowel jezelf als de omgeving te leren begrijpen wat er aan de hand is. Voor mensen met autisme is het van groot belang om hun grenzen te respecteren en te leren hoe ze beter met stress en overprikkeling kunnen omgaan, zodat een burn-out in de toekomst voorkomen kan worden.
Het begint met bewustzijn, begrip en compassie – voor jezelf en voor elkaar.
Hilbert Haan
Founder Kracht van Uniek
Heb jij een autistische burn-out of heb je hier in je directe omgeving mee te maken en zou je hier graag over in gesprek gaan? Neem dan vooral contact met ons op en ga in gesprek met één van onze ervaringsdeskundigen.