Ah, vakantie. Voor velen is het de ultieme ontsnapping aan de dagelijkse sleur. Zon, zee, strand... of juist een avontuurlijke reis naar onbekende oorden. Maar wat als je autisme hebt of vader bent van een kind met autisme? Dan wordt die felbegeerde vakantie plotseling een avontuur vol hindernissen. Laat me je meenemen in mijn vakantie-ervaringen en de uitdagingen die ik tegenkom.
De routine: Weg ermee!
Voor de meeste mensen is vakantie een tijd om routines los te laten. Uitslapen, doen waar je zin in hebt, spontaan beslissen. Klinkt als de droom, toch? Voor mijn vrouw en de helft van mijn gezin wel. Voor mij, en de andere helft van het gezin, niet. Routine is voor ons houvast in een wereld vol chaos. Buiten de vakanties om, probeer ik me te houden aan een redelijk strak schema; om 6.30 uur opstaan en de laptop opstarten, 7.00 uur wandelen met de hond, 7.15 uur koffiezetten etc. Op vakantie? Weg routine. Het resultaat? Chaos. En niet de gezellige, zorgeloze chaos waar we allemaal wel eens van dromen.
Een ander ritme: Toch vroeg opstaan
Vakantie betekent vaak een ander ritme. Etenstijden veranderen, bedtijden verschuiven en activiteiten gebeuren meer spontaan. Ik heb ontdekt dat ik daar onrustig van word, dus ook op vakantie of in de vakantieperiode sta ik vroeg op. Wanneer we thuisblijven is dit eigenlijk geen probleem, maar op vakantie ben ik voor openingstijd bij het zwembad en vaak aan het eind van de dag een wandelend wrak van vermoeidheid.
Veel mensen: Help!
Vakantieoorden trekken mensen aan. Veel mensen. Voor mij kan dit overweldigend zijn. Lange rijen voor attracties, drukke restaurants en volle stranden. Overal mensen, overal prikkels. En daar sta ik dan, te jongleren tussen een paniekaanval en de wens om het iedereen naar de zin te maken. En tegelijkertijd het besef dat dit niet echt cool is als man, vader en hoofd van het gezin. Op zulke momenten zoom ik vaak uit en wordt mijn focus als vanzelf naar kleine details getrokken; een vogeltje in de boom, een hondje dat voorbij loopt of bladeren aan de boom in een een bijzondere kleur.
De druk om op vakantie te gaan
Dan is er nog de sociale druk. Iedereen gaat op vakantie, dus wij ook, toch? Maar de waarheid is dat ik vaak meer uitgeput terugkom dan dat ik was toen we vertrokken. De vakantie die bedoeld is om ons op te laden, lijkt meer op een uitputtingsslag. En toch, laat ik me vaak verleiden om in de zomer weer de koffers te pakken. Want wie wil nu niet aan het eind van de vakantie kunnen vertellen over hun geweldige vakantieavonturen?
Inmiddels hebben we trouwens een redelijke tussenweg gevonden: Op vakantie gaan in het voor,- of naseizoen. Het is dan overal beduidend rustiger en de vakantie duurt dan maximaal een week, precies lang genoeg.
Overprikkeling: Het gevecht
De grootste uitdaging is misschien wel de overprikkeling. Niet alleen bij de helft van mijn gezin, maar ook bij mezelf. Nieuwe geluiden, geuren, smaken en situaties. Het kan snel teveel worden. Het is lastig uit te leggen wat overprikkeling doet en ook kan ik bij mezelf nog steeds niet de vinger erop leggen hoe en wanneer het precies ontstaat. Soms voel ik het aankomen, dan kan ik daarop anticiperen, maar meestal overvalt het me. En dan probeer ik rustig te blijven, want als ik me laat meeslepen door de stress, is de vakantie helemaal verloren.
Tips
Dus, hoe overleef je de vakantie?
1. Plan, plan, plan: Een goede voorbereiding is het halve werk. Maak een schema, boek accommodaties die rust bieden, en vermijd piekuren.
2. Communiceer: Vertel waar je tegenaan loopt, wat lastig is of wat onrust veroorzaakt. Onbekende situaties maken vaak onzeker, dit kun je wegnemen door checkvragen te stellen; klopt het dat...? Is het zo dat..?
3. Neem tijd voor jezelf: Het is oké om even een moment voor jezelf te nemen. Zorg dat je weet hoe je kunt ontprikkelen (muziek, wandelen, lezen) en stel hier een tijdslimiet aan zodat je jezelf hier niet in verliest.
4. Wees flexibel: Dingen zullen niet altijd gaan zoals gepland. En dat is oké. Probeer los te laten en te genieten van de kleine momenten. Binnenkort vind je hier leuke mindfulness trainingen die je kunnen helpen om meer te genieten in het moment.
Vakantie in combinatie met autisme is zeker niet altijd gemakkelijk, maar met de juiste voorbereiding en mindset kunnen er mooie herinneringen ontstaan. En als het echt teveel wordt? Nou, dan wacht thuis altijd nog die vertrouwde routine.
Vakantie met autisme: een uitdaging, een avontuur, en soms gewoon een beetje gek. Maar hé, wie zei dat het leven perfect moest zijn?
Hilbert Haan
Founder Kracht van Uniek