Tips voor het aanbrengen van structuur en routines

Waarom zijn routines zo belangrijk voor mensen met autisme?

Mensen met autisme hebben vaak behoefte aan duidelijkheid en voorspelbaarheid in hun dagelijks leven. Routines bieden hen dat en kunnen helpen om stress, angst en overprikkeling te verminderen. Hier zijn een paar redenen waarom routines zo krachtig zijn:

1. Vermindert onzekerheid:

Weten wat er gaat gebeuren, wanneer het gebeurt en hoe het zal gebeuren, kan onzekerheid verminderen. Dit helpt om angsten of spanning voor het onbekende te beheersen.   

2. Verhoogt onafhankelijkheid:

Door vaste patronen aan te leren, kunnen mensen met autisme steeds zelfstandiger worden. Ze weten wat ze moeten doen zonder dat ze constant om hulp hoeven te vragen.

3. Geeft een gevoel van controle:

In een wereld die soms onvoorspelbaar en overweldigend kan zijn, geeft routine een gevoel van controle. Het biedt een veilige basis waaraan iemand zich kan vasthouden.

Praktische tips voor het opbouwen van een succesvolle routine

Het opbouwen van een goede dagelijkse structuur hoeft niet ingewikkeld te zijn, maar het vraagt wel om consistentie en aanpassingen op maat. Hier zijn wat praktische tips om je op weg te helpen:

1. Gebruik visuele schema’s

Visuele schema’s zijn geweldig voor mensen met autisme. Of het nu gaat om pictogrammen voor jongere kinderen of geschreven schema’s voor volwassenen, ze bieden een duidelijke visuele weergave van de dag. Je kunt schema’s maken met behulp van apps zoals Tiimo of ouderwets papier en kleurcodes gebruiken om verschillende activiteiten weer te geven.

2. Maak de routine voorspelbaar, maar flexibel

Hoewel consistentie belangrijk is, is het ook goed om ruimte te laten voor onverwachte gebeurtenissen. Het leven is immers niet altijd 100% voorspelbaar. Plan bijvoorbeeld een ‘vrije tijd’-blok in, waar je iets kunt doen dat afwijkt van de normale routine, of waar je kunt ontspannen als iets niet volgens plan verloopt.

3. Breek grote taken op in kleinere stappen

Voor sommige mensen kan een grote taak, zoals “huiswerk maken” of “opruimen”, overweldigend aanvoelen. Door deze taken op te splitsen in kleinere, beheersbare stappen (bijv. “taak 1: boeken verzamelen” en “taak 2: notities maken”), is het makkelijker om het overzicht te bewaren en succesvol taken af te ronden. 

4. Gebruik timers en herinneringen

Timers zijn een fantastische manier om de duur van activiteiten inzichtelijk te maken. Ze kunnen helpen om overgangen tussen activiteiten soepeler te laten verlopen. Apps zoals Time Timer of standaard telefoonherinneringen kunnen iemand helpen op tijd te starten met een taak of juist tijdig pauze te nemen.

5. Werk met beloningen

Motivatie speelt een grote rol in het succesvol volgen van een routine. Je kunt een beloningssysteem gebruiken waarin iemand een kleine beloning krijgt (bijvoorbeeld een korte pauze of een snack) na het afronden van een moeilijke taak. Dit helpt bij het versterken van de gewoonte om de routine te volgen.

6. Doe het samen 

Als de persoon met autisme actief deelneemt aan het creëren van de routine, zullen ze zich meer betrokken en in controle voelen. Vraag welke activiteiten ze graag in de routine willen en waar ze moeite mee hebben. Samen kun je tot een schema komen dat zowel helpt als motiveert.

7. Evalueer en pas aan

Een routine hoeft niet in steen gebeiteld te zijn. Regelmatig evalueren of de huidige structuur werkt is belangrijk. Misschien is er behoefte aan meer pauzes of juist aan extra tijd voor bepaalde taken. Blijf flexibel en wees bereid om aanpassingen te maken als iets niet werkt.

Conclusie

Voor mensen met autisme kan een goed georganiseerde routine het verschil maken tussen een chaotische en een beheersbare dag. Door gebruik te maken van visuele hulpmiddelen, timers en samen werken aan een routine, kun je een structuur creëren die rust, voorspelbaarheid en een gevoel van controle biedt. Experimenteer met deze tips en ontdek samen wat het beste werkt.